Harde afspraken nodig voor aanpak woningtekort

‘Eén miljoen extra huizen in tien jaar gaat niet lukken’

Het gaat Nederland niet lukken

Het gaat Nederland niet lukken om in tien jaar tijd een miljoen woningen te bouwen zoals de regering voor ogen heeft. Om het enorme woningtekort aan te pakken, zullen alle gemeenten met bouwplannen moeten komen. En traditioneel bouwen is er niet meer bij; woningen komen vooral uit de fabriek.

Volgens Jan van Zanen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is 500.000 tot 750.000 nieuwe woningen, gezien het capaciteitstekort bij gemeenten en het tekort aan bouwvakkers, echt het maximaal haalbare. Maxime Verhagen van brancheorganisatie Bouwend Nederland mikt nog wel op 1 miljoen. ,,Want als je nu al verlaagt naar 750.000, dan weet je zeker dat je dát niet haalt.’’ Martin van Rijn van Aedes, de koepel van woningcorporaties, zegt dat de 300.000 nieuwe huurwoningen wel gerealiseerd kunnen worden, tenminste als het aan de corporaties ligt.

De scepsis over het aantal te realiseren woningen komt voort uit de ervaring van afgelopen jaren. Als er 75.000 huizen in een jaar werden gebouwd, dan ging het héél goed. De nieuwe opgave - 1 miljoen huizen erbij in 2032 is in dat licht gigantisch. Dat betekent elk jaar een stad als Breda erbij. Of in tien jaar bijna evenveel woningen bouwen als er nu staan in Amsterdam, Rotterdam, en Den Haag samen.

Bouwlocaties

De woningen moeten worden gebouwd om het tekort aan huizen op te lossen maar ook omdat het aantal inwoners van Nederland tot 2032 met een miljoen mensen stijgt tot 18,6 miljoen. Dat is exclusief de vluchtelingen die uit Oekraïne komen. Verhagen: ,,De hoge ambitie is terecht. Maar er is een tekort aan realistische bouwlocaties. Voor de komende vijf jaar is maar 30 procent van de bouwplannen juridisch zeker, 65 procent dus níét.’’

Geldgebrek bij de gemeenten is een andere grote rem op de bouwproductie, stellen de betrokkenen. Volgens Van Zanen is er 2 miljard euro per jaar extra nodig. Gemeenten kampen ook met te weinig ambtenaren om alle benodigde vergunningen in verhoogd tempo af te handelen. Het duurt nu gemiddeld zeven jaar van bouwplan tot sleuteloverdracht.

Volkshuisvestingsminister Hugo de Jonge, zo oppert Verhagen, moet de regie nemen als gemeenten talmen over de woningbouwlocaties. ,,Wanneer een gemeente zegt: hier mag niet worden gebouwd dan is de consequentie dat we het aantal woningen niet halen. Er moeten harde afspraken komen over aantallen te bouwen huizen.’’ (lees verder onder de afbeelding)

Randen van steden

Daarnaast moet er ook ruimte komen voor woningbouw aan de randen van de steden. Er zijn tal van mogelijke huisvestingslocaties waar bouwbedrijven staan te popelen, maar de gemeenten andere plannen hebben. In de Rijnenburg-polder bij Utrecht kunnen 25.000 huizen worden gebouwd, maar onder aanvoering van GroenLinks in de gemeenteraad wordt er al vijftien jaar gedubd over windmolens of de aanleg van een bos. Nieuwe huizen ‘moeten binnen de bestaande stadsgrens’ komen, stelt het gemeentebestuur.

Verhagen: ,,Als je meer huizen bouwt, heb je binnen de stad ook meer groen nodig. Dus ieder vrij stukje stad volbouwen gaat niet. We hebben berekend dat binnen de steden maximaal 700.000 huizen ingepast kunnen worden.’’ Van Zanen: ,,Maar dat lukt niet binnen tien jaar. Voor 440.000 woningen zijn binnenstedelijke locaties aangewezen.’’

Bouwen buiten de Randstad zal een heel belangrijk deel van de nieuwbouw moeten worden, denkt Van Zanen. ,,We hebben 345 gemeenten. Als die allemaal iets doen, dan ben je goed op weg. Daar komt bij: door corona zijn we anders gaan werken. Je kunt ook in Drachten wonen als je met de Lelyspoorlijn op kantoordagen in een uur in de Randstad kunt zijn. Maar dan moet je wél besluiten om die spoorlijn aan te leggen. Dat is slim investeren en het land sterker maken.’’