Hergebruik vliegveld type 1: Transformeer
De praktijk: Airport Stapleton herontwikkeling, Denver
Nieuwe trend
Groeiende bevolkingsaantallen en een grote vraag naar nieuwe woningen leiden ertoe dat veel verouderde luchthavens worden herontwikkeld als een nieuw deel van de stad.
Dit is een trend die kenmerkend is voor de jaren negentig, toen het proces in het algemeen begon met de omvorming van de infrastructuur voor luchtverbindingen (start- en landingsbaan en technische straten) tot wegen en straten en werd voortgezet met de nieuwe stadsontwikkeling met woningen, openbare diensten en commerciële en bedrijfsgebieden. De toevoeging van openbare stadsparken heeft een meerwaarde gegeven aan de geleidelijke renovatie van bestaande structuren en aan nieuwe stedelijke ontwikkelingsgebieden.
Dit soort ontwikkeling is zeer goed verbonden met nabijgelegen steden, maar heel vaak is de herinnering aan de luchthaven bijna volledig verdwenen. Dit gebeurde in Denver (Fig. 4), waar het terrein van de oude luchthaven werd omgetoverd tot een glanzende, nieuwe wijk met veel open ruimte en paden (Fig. 5). Stapleton Airfield werd op 17 oktober 1929 geopend als Denver Municipal Airport en veranderde van naam na een uitbreiding in 1944. Tegen de jaren 1980 waren er plannen om Stapleton Airfield te vervangen door een nieuwe luchthaven, als gevolg van een aantal problemen in verband met ontoereikende fysieke en technische structuren voor vluchten, lawaai en vervuiling. Ondertussen werd de nieuwe Denver International Airport (DIA) in het noordoosten van Denver officieel geopend.
Verscheidenheid van architecturale stijlen
De start- en landingsbanen van Stapleton werden gemarkeerd met grote gele "X-en", ten teken dat het niet langer legaal of veilig was voor vliegtuigen om daar te landen. Terwijl Denver International werd gebouwd, begonnen planologen na te denken over de vraag hoe het Stapleton-terrein kon worden herontwikkeld. Het voormalige luchthaventerrein (4.700 acres/1.900 ha) werd herontwikkeld door Forest City enterprises. In 2001 werd begonnen met de bouw van eengezinswoningen, rijtjeshuizen en appartementen. Ondanks de 15 minuten rijden van Denver, legde het masterplan, ontworpen in 1995, de nadruk op een voetgangersgeoriënteerd ontwerp in plaats van een autogericht ontwerp, het meest gebruikelijk in voorstedelijke ontwikkeling in de late jaren 1900. In Stapleton zijn woningen, winkels en restaurants gunstig gelegen zodat de bewoners het gebied niet hoeven te verlaten. De nieuwe gemeenschap is bestemd voor huisvesting en commerciële ontwikkeling, met inbegrip van lofts, herenhuizen, eengezinswoningen en mini-huizen (tiny houses) in een verscheidenheid van architecturale stijlen. Hoewel bijna een derde van het luchthaventerrein is heringericht als openbare parkruimte (fig. 6), toont het project zich als een grote vastgoedoperatie, waarbij alle sporen van het vroegere vliegveld zijn verwijderd. Het vliegveld is hier behandeld als elke andere verlaten plaats, waarbij de fysieke kenmerken zijn uitgewist en een nieuwe stedelijke ontwikkeling is gecreëerd.
Door Sara Favargiotti
Fragment uit oorspronkelijk artikel: "Renewed landscapes: Obsolete airfields as landscape reserves for adaptive reuse".
Published online: 05 Apr 2019.
Vertaling en publicatie met nadrukkelijke en enthousiaste instemming van de auteur.
Figuur 4: Vergelijking tussen Stapleton International Airport en Stapleton Redevelopment, AeCOM, et al., 1997. De oorspronkelijke luchthaven heeft een oppervlakte van 596 ha; doorlaatbaar oppervlak: 221 ha; ondoorlaatbaar oppervlak: 375 ha; lengte start- en landingsbaan: 5,8 km; omtrek: 12 km.
Figuur 5: In de Stapleton-herontwikkeling is het vliegveld heringericht als een reeks straat- en groenstroken. De stadsuitbreiding moest economisch, sociaal en ecologisch duurzaam zijn en nauw aansluiten op de bestaande infrastructuur en het stedelijk weefsel van het stadscentrum. De verkeerstoren blijft behouden als landmark temidden van de nieuwe stadswijk.
Figuur 6: In Denver is het terrein door de sanering van de verontreiniging een mijlpaal geworden op het gebied van de herontwikkeling van Brownfields. Anderzijds vormde het systeem voor de behandeling van regenwater een fundamenteel aspect van de ruimtelijke organisatie van de gemeenschap. Het systeem verzamelt water van afzonderlijke percelen en strekt zich uit over een netwerk dat parken en open ruimten met elkaar verbindt.
Sara Favargiotti
is architect en assistent-professor Landschapsarchitectuur aan de Universiteit van Trento/DICAM, en onderzoeker aan het Office for Urbanization, Harvard University GSD. Zij is gespecialiseerd in landschapsarchitectuur en ecologisch ontwerp met een specifieke focus op de opkomende infrastructuur en de invloed daarvan op steden, landschappen en gebieden. Haar onderzoek en onderwijs richten zich op hedendaagse landschappen met een ontwerpbenadering gebaseerd op transformatie, aanpassing en anticipatie. Ze studeerde in 2009 cum laude af aan de Universiteit van Genua en voltooide in 2014 haar proefschrift in Architectural and Urban Design aan de IUAV Venetië.
Zij is de auteur van het boek Airports On-Hold: Towards Resilient Infrastructures (LISt Lab, 2016), en co-auteur met Charles Waldheim van het boek Airfield Manual: A Field Guide to the Transformation of Abandoned Airports (Harvard University GSD, 2017).
"Veel verouderde luchthavens worden herontwikkeld als een nieuw deel van de stad. Dit is in de US al een trend."
Sara Favargiotti